![]()
Van oudsher is vooral de Rechtspraak de instantie die geschillen beslecht. Meestal is het dan een kwestie van winnen of verliezen. Laagdrempelige toegang tot conflictoplossing, liefst in een vroeg stadium, staat in deze tijd steeds meer in de belangstelling.
Zo worden steeds vaker confl icten buiten de rechter opgelost via mediation. Bij mediation is het uitgangspunt dat de confl ictpartijen zelf hun confl ict oplossen, daarbij geassisteerd door een onafhankelijke confl ictbemiddelaar, de mediator. Mediation geeft partijen vaak meer dan rechtspraak de ruimte om hun eigen verhaal te doen. Ook is er in mediation meer ruimte voor het uiten van emoties dan in gerechtelijke procedures. Een voordeel van mediation naast rechtspraak is dat mediation vaak sneller en goedkoper tot een oplossing leidt dan rechtspraak. Mediation is evenwel niet de enige nieuwe weg die partijen die op zoek zijn naar recht kunnen inslaan.
De Rechtspraak neemt hierin het voortouw. In het kader van het project Maatschappelijk effectieve rechtspraak (MER) worden idee n gegenereerd en in de praktijk gebracht om te bereiken dat het werk van de rechter zoveel mogelijk effect heeft. De Rechtspraak heeft daarbij ook oog voor een groeiende groep mensen die te maken krijgt met een opeenstapeling van problemen, zogenoemde ‘multiproblematiek’, bijvoorbeeld problemen op het werk, schulden, echtscheiding. In het hele land worden sinds een jaar of twee experimenten ingezet om te komen tot een snelle en goedkope gang naar de rechter, zoals bij burenruzies (De Overijsselse Overlegrechter) en bijvoorbeeld middels de nabijheidsrechters, zoals de Spreekuurrechter, de Rotterdamse regelrechter en de Haagse wijkrechter. In het scenario van de nabijheidsrechter wordt de bestaande kantonrechter als model gebruikt. Daarmee keert de Rechtspraak in zekere zin terug naar de tijd van de vrederechter (1811-1838), een soort voorloper van de hedendaagse kantonrechter die veel geschillen zonder rechterlijke uitspraak tot een oplossing bracht en dicht bij de burger stond. De geschiedenis herhaalt zich.